Дзiцячае пытаннеВыдуманыя сябры ў дзіцяці — гэта нармальна?
Рэдакцыя The Village з дапамогай экспертаў працягвае адказваць на актуальныя пытанні, якія турбуюць сучасных бацькоў
У дзяцей часта з'яўляюцца ўяўныя сябры. Яны з імі размаўляюць, гуляюць, лаюцца на іх ці любяць. У бацькоў такія паводзіны выклікаюць страхі і асцярогі. The Village пагутарыў з псіхолагамі і даведаўся, наколькі гэта нармальная з'ява і ці значыць яна, што дзіцяці не хапае рэальных стасункаў.
Чаму з'яўляюцца выдуманыя сябры
Ва ўзросце 2,5–5 гадоў у дзіцяці вельмі актыўна пачынае развівацца інтэлект. У сучасным свеце яно рана асвойвае лічбавую прастору і пачынае думаць творча. Гульня — натуральны стан дашкольніка, у гульні дзіця асвойвае сацыяльныя ролі, шукае сябе ў свеце дарослых і заводзіць уяўных сяброў. Гэта можа быць супергерой, жывёла і нават цацка, абдораная чалавечымі якасцямі, або чалавек з незвычайным імем, які выконвае ўсе дзеянні блізкіх да дзіцяці дарослых. Гэта не падстава для ўмяшання.
Праблемы пачынаюцца тады, калі дзіця не распавядае вам пра свайго сябра: гэта можа сведчыць пра недавер і страх. Зносіны з гэтым персанажам могуць праходзіць паводле двух сцэнарыяў: альбо дзіця будзе скочвацца да свету, у якім усё дазволена, альбо ўвасабляць аднаго з бацькоў, які паводзіцца гэтаксама, як вы. Перш чым падымаць трывогу, паспрабуйце звярнуць увагу на тое, як пабудаваная гульня.
Выдуманы сябар можа з'явіцца ад недахопу ўражанняў. Дзіця цалкам залежыць ад рашэнняў старэйшых, і яму даводзіцца дзень пры дні трываць адзін і той жа сцэнар. Дзіцяці таксама можа не ставаць жывога кантакту, але казаць пра гэта яно яшчэ не ўмее. Дзеці розныя: не кожнае з іх здольнае ўліцца ў кола аднагодкаў, і тады ім даводзіцца прыдумляць уласную гульню.
Дзіця таксама можа выцясняць свае таемныя жаданні. Магчыма, яму патрабуецца больш увагі свету, магчыма, чагосьці вы не ведаеце, пра штосьці яно маўчыць, а праблема ёсць. Выслухайце яго, распытайце пра тое, як гэты выдуманы сябар яго абараняе, што ён кажа, калі з'яўляецца, якая ў яго ёсць здольнасць. Калі вы пачуеце, што ўяўны сябар пагражае пакараць крыўдзіцеляў, дык варта звярнуцца да псіхолага: гэта можа быць прыкметай схаванай агрэсіі.
Часам выдуманы сябар можа з'явіцца ў падлетка, і адбудзецца гэта пасля траўматычнай падзеі — смерці блізкага, пераезду, бацькоўскага разводу. Нейкі час гэты выудманы сябар будзе суправаджаць дзіця і валодаць нейкімі рысамі характару, якія патрэбныя самому дзіцяці. Не варта турбавацца адразу, але карысна звярнуцца да псіхолага для таго, каб высветліць, у чым дзіця мае патрэбу.
Так што, насуперак ірацыянальным страхам, уласцівым любому бацьку, дзіця можа праяўляць фантазію і гэта можа здавацца дзіўным, нязвыклым, але не павінна выклікаць трывогі.
Як ставіцца да выдуманых сяброў дзяцей
Мы звыклі думаць, што ўяўны сябар у дзіцяці — гэта сур'ёзная праблема, дзесьці накшталт псіхічнага разладу. Аднак колькасць дзяцей, у якіх ёсць ці былі ўяўныя сябры, вельмі вялікая. Гэта можа быць чалавек, жывёла ці фантастычная істота, якіх дзіця можа ахвотна апісваць і з кім яно як быццам бы знаходзіцца ў блізкіх адносінах. Часам гэты «сябар» пачынае браць удзел у рэальным жыцці сям'і, часта можна пачуць фразы кшталту: «Цішэй! Мікі спіць!» Ці нават «Гэта Сярожа зламаў, а не я!»
Здаецца, што нябачны сябар патрэбен тым, у каго мала сяброў, і ёсць даследаванні, якія пацвярджаюць гэтую сувязь для некаторых дзяцей, старэйшых за 10–12 гадоў. У шэрагу выпадкаў такія сябры -- гэта спосаб дзіцяці даць рады траўматычнаму досведу. Аднак для большасці хлопцаў гэта проста гульня, і сама па сабе яе наяўнасць не ёсць прыкметай праблемы. Наадварот, гэта сведчыць аб багатай фантазіі, якая праяўляецца гэткім чынам.
Таму найпершая парада бацькам, якія сутыкнуліся з гэтым, — не спрабаваць спрачацца і адгаворваць, а праяўляць павагу і далікатнасць. Пакрысе гэтая гульня сыдзе на нішто, а дакоры толькі дададуць напругу ў адносіны з дзіцём. Назіраючы за гэтай гульнёй, імкнучыся лепш зразумець таго, з кім дзіця сябруе, мы лепш зразумеем і яго самога.
ТЭКСТ: Ануш Далуханян