Колькасць мабільных тэлефонаў перавысіла насельніцтва Зямлі яшчэ ў 2015 годзе, пры гэтым колькасць тэлефанаванняў з 2011-ы па 2015-ы скарацілася на 50 адсоткаў. Шмат хто аддае перавагу размове па тэлефоне СМС-паведамленням, сацыяльным сеткам і мэсэнджэрам — тэлефанаваць без папярэджання стала папросту непрыстойна. У гэтай з'явы ёсць нават назва — тэлефонафобія (або тэлефобія). Упершыню яна была апісана ў 1990 годзе — задоўга да масавага пашырэння Сеціва і СМС. The Village пагутарыў з псіхатэрапеўтам і спецыялісткай па рыторыцы, каб высветліць, праз што людзі становяцца тэлефонафобамі і якім чынам даць рады страху набраць нумар.

Чалавеку трэба ўбачыць прычыну сваіх страхаў, а не спісваць іх на надвор'е, прыроду і карму

Дзмітры Каўпак

псіхатэрапеўт, кандыдат медыцынскіх навук

Скарга на боязь тэлефанаваць — гэта частка тыповага набору страхаў чалавека з сацыяфобіяй. Ўзнікненне такой фобіі звязана ў першую чаргу з так званай ацэначнай устаноўкай. У чалавека ёсць нейкае стаўленне да прадметаў, сітуацый, людзей, працэсаў — і яно сфармаванае ў мінулым. Яно трымаецца на пэўным вопыце, у тым ліку траўматычным, атрыманым, як правіла, у дзяцінстве. Калі чалавек рэагуе на неабходнасць патэлефанаваць ці публічна выступіць — значыць, ён ужо перажываў непрыемнасці ў мінулым і пазбягае іх паўтарэння.

Пазбяганне зносін па тэлефоне ідзе праз страх быць ацэненым. Ён характарызуе людзей з высокімі патрабаваннямі да сябе: «Я павінен быць бездакорным, каб людзі вакол не маглі мяне ні ў чым папракнуць, не маглі з мяне здзекавацца і прынялі б мяне ў сваю кампанію». За такімі фобіямі стаіць страх непрымання або агрэсіі. І кожны раз, калі ў чалавека пры размове перасыхае ў горле і язык прыліпае да нёба, працуе на падмацаванне такога страху.

Па-першае, чалавеку трэба навучыцца заўважаць свае думкі. Нам здаецца, што мы іх заўважаем, але насамрэч чалавек можа адначасова думаць толькі аб дзевяці рэчах (і гэта максімум), а пераважная частка нашага патоку мыслення ідзе ў фонавым рэжыме. Нешта адгукаецца або круціцца ў галаве ў выглядзе ўспамінаў ці фантазій. А часам — у выглядзе румінацый (дакучлівы тып мыслення, пры якім адны і тыя ж тэмы або думкі пастаянна ўзнікаюць у галаве чалавека, выцясняючы ўсё астатняе. — заўвага рэд.), Калі мы спускаемся ўглыб памяці, выцягваем адтуль непрыемнасці (напрыклад, як у мінулы раз не атрымалася нармальна пагутарыць) і праецыруем іх у будучыню. Чалавеку трэба ўбачыць прычыну сваіх страхаў, а не спісваць свае непрыемнасці на надвор'е, прыроду ці карму — і выносіць гэта на знешні носьбіт — напісаць на паперы, напрыклад.

Па-другое, неабходна апускацца ў сітуацыі, якія ты пазбягаеш. Калі ты хочаш навучыцца плаваць, прыйдзецца скакаць у ваду. Гэтаксама з тэлефоннымі размовамі. Можна пачаць размаўляць па тэлефоне з блізкімі людзьмі. Потым ужо з незнаёмцамі і з людзьмі, ацэнка якіх для вас важная. Праз серыю суворых выпрабаванняў чалавек пераканаецца ў тым, што калі ён дапускае памылку, то яго не закідалі камянямі. Калі ты пачнеш ўсведамляць, што размова — гэта толькі ваганні барабаннай перапонкі, а ўсё астатняе — пытанне тваіх асабістых інтэрпрэтацый, то пачнеш ўспрымаць размову як проста інструмент, а не крыніцу пакут.

Рэдка якая дзейнасць можа дастаўляць чалавеку столькі задавальнення, колькі дастаўляюць зносіны. Страх размаўляць, у тым ліку і па тэлефоне, — гэта проста памылкі мыслення, якія лечацца псіхатэрапіяй.

На другім канцы тэлефона чалавек з такімі ж праблемамі, як і ў вас — ён гэтак жа крыўдзіцца і баіцца

Дар'я Воранава

заснавальнік стартапа Update 360, трэнер па публічных прамовах

Што такое тэлефонная размова? Гэта счытванне інфармацыі толькі праз адзін канал — аўдыё. Што пры гэтым трэба ўлічваць: тэмбр, ваш настрой і тое, як падаецца ваш голас. Я, як аўдыял, магу вам сказаць, што праз голас можна пазнаць усё — пачынаючы ад унутранага узросту чалавека і заканчваючы банальнымі рэчамі: з якога ён рэгіёну і які ў яго ўзровень адукацыі. Таму паспрабуйце наладзіцца пазітыўна: кажыце упэўнена і абавязкова ў добрым настроі.

 Размінка

Калі страх фізіялагічны — звярніце ўвагу, дзе гэты страх сядзіць. Людзі скардзяцца на тое, што ў раёне сэрца коле, альбо ў іх далоні пацеюць, альбо ім проста хочацца ўстаць і сысці далей ад тэлефона. Гэта нармальны працэс, калі ад страху ў кроў выкідваюцца гармоны і адрэналін. Гэта адбываецца заўсёды. Трэба выпрастаць ножкі, скінуць лішні адрэналін: паскакаць, можа быць, нават папляскаць у ладкі, каб запусціць кровазварот.

Накіруйце ўнутраную ўвагу на сябе. Заплюшчыце вочы, дыхайце роўна і спакойна — як толькі вы пачынаеце спакойна дыхаць і разнявольваеце цела, дык пачынаеце супакойвацца.

 Прагаворыце асноўныя моманты ўслых або занатуйце іх

Заўсёды працуе гісторыя з прамаўленнем уголас — гэта на парадак лепш, чым калі б вы проста прадумалі размову. Таксама можна напісаць тэзісы — таму што ваша маторыка дапамагае мазгам выразней фармуляваць думкі.

 Вызначце мэту размовы

Перад тым як зняць трубку і загаварыць, вызначыцеся з фінальнай задачай, якую вы хочаце вырашыць гэтым званком. Можаце на паперцы напісаць. Гэта вельмі важна. Нават калі гэта запрашэнне на спатканне. Па фармулёўцы мэта павінная быць максімальна простая. Калі вы трымаеце падчас усёй размовы гэтую мэту ў галаве, то вы, адштурхвоўваючыся ад яе, пачынаеце фармуляваць толькі важнае. Акрамя мэты, вы павінны даносіць пэўны сэнс да чалавека, аргументуючы — навошта тое, пра што вы кажаце, трэба чалавеку і чаму гэта добра.

 Знайдзіце зацішны куток і засяродзьцеся на размове

Самае негатыўнае ўражанне, якое можа вырабіць чалавек, — патэлефанаваць з якога-небудзь шумнага месца, дзе яго тузаюць, адцягваюць увагу і нешта ўвесь час на тле адбываецца. Калі вы хочаце атрымаць ад размовы вынік, трэба каб вас добра было чуваць.

Не спрабуйце падчас размовы рабіць яшчэ адну справу. Таму што як толькі вы не засяроджаны на размове, чалавек адразу ж аўтаматычна счытвае, што вам нецікава.

 Не жартуйце з суразмоўцам да бясконцасці

Бываюць такія весялуны, якія спрабуюць жартаваць проста дзеля таго, каб стварыць добры настрой, але пры гэтым з гумарам у іх не вельмі файна. Вось жа, жартаваць спрэс не трэба, а пажартаваць можна.

 Трымайцеся тэмпа размовы

Мы цяпер з вамі размаўляем, і я адмыслова раблю паўзы — для разумення. Калі вы проста спрабуеце ўвесці ў вушы нейкую інфармацыю, як прадавец, прычым не вельмі дасведчаны, то суразмоўца думае, што вы хочаце яго проста забалбатаць. Эмоцыя важная, але калі вы хочаце атрымаць ад размовы вынік, то трэба гаварыць выразна і структурна.

 Разнявольцеся, ваш суразмоўца — такі ж чалавек, як і вы

Уявіце, на другім канцы тэлефона не нейкі грозны чалавек, а чалавек з такімі ж праблемамі, у яго гэтак жа баліць жывот, напрыклад, ці ён стаміўся і хоча спаць. Так, можа быць, у яго іншая пасаду або іншы прыбытак, але гэта роўна такі ж чалавек. Ён гэтак жа крыўдзіцца ці баіцца, з ім адбываюцца тыя ж самыя сітуацыі, што і з вамі.