Амаль што кожнага, хто разбівае градуснік, у першыя секунды апаноўвае паніка. Змалку засталіся прыгады аб смяротным эфекце пароў ртуці, хоць голас розуму падказвае, што настолькі небяспечны прадмет наўрад ці сталі б захоўваць у кватэры. The Village даведаўся ў прафесійнага хіміка, што рабіць, калі градуснік пабіўся.

Што рабіць з пабітым градуснікам?

Юрый Белавусаў

хімік

Таксічнасць іртуці – пытанне, вакол якога паўстала процьма міфаў. Яшчэ пару стагоддзяў таму шклянку вадкай іртуці давалі для лекавання завароту кішак. Вядома, няма ўпэўненасці, што такое лекаванне ў доўгатэрміновай перспектыве міналася бясследна (хутчэй наадварот). Але на наступны дзень-месяц-год ад шклянкі ртуці ніхто не паміраў. Таксічныя – распушчальныя хімічныя злучэнні іртуці і яе пары. Пры пакаёвай тэмпературы іртуць не ўступае ў рэакцыю з вадой, паветрам ці будаўнічымі матэрыяламі. Калі выключыць экстрэмальныя варыянты тыпу палівання падлогі ў месцы, дзе разбіўся градуснік, азотнай кіслатой, то ў вас мала шанцаў хутка атрымаць іртуць у выглядзе актыўнага хімічнага злучэння.

На выпарэнне ртуці з аднаго тэрмометра сыдуць гады і дзесяцігоддзі. Таму нават калі добра праветрыць памяшканне – гэта не дапаможа выпарыць ўсю іртуць. Але ёсць і добрыя навіны – хуткасць выпарэння маленькай кулькі іртуці ва ўмовах звычайнай кватэры ніжэйшая, чым хуткасць назапашвання гранічна дапушчальнай канцэнтрацыі. І калі шарык прыбраць не атрымалася, то, хутчэй за ўсё, гэта не прывядзе да небяспечных наступстваў.

Калі вы разбілі градуснік, варта перш за ўсё ўключыць зыркае святло. Узбройцеся медным прадметам: манетай, якая не магніціцца, а яшчэ лепш – савецкімі пятакамі, або растрыбушаным пучком меднага дрота. Яго варта злёгку зачысціць нажом, каб з'явіўся бляск. Меднай манетай або дротам можна хутка і лёгка сабраць кроплі ў папяровы кулёк. Уважліва абгледзьце месца здарэння і паспрабуйце прыбраць усе кроплі. Не варта панікаваць, калі вы прапусціце маленькі шарык. Для супакою можна потым працерці небяспечнае месца ватавым тампонам.

Папулярная парада – прыбраць іртуць пыласосам. Менавіта такім метадам вам ўдасца хутка стварыць у пакоі небяспечную канцэнтрацыю пароў ртуці. І ніякі мех вам не дапаможа. Другая папулярная парада – засыпаць іртуць парашком серкі – зусім бескарысная. Гэтыя два рэчывы (калі няма спецыяльных умоваў) рэагуюць вельмі павольна. Калі паверхні не шкада, можна (прыбраўшы ўсе буйныя кроплі) заліць падлогу рошчынай ёду, пасля чаго як след адмыць вадой. Пры гэтым варта надзець гумовыя пальчаткі. А вось куды падзець сабраную ў кулёк ртуць – пытанне, на якое я не рызыкну адказаць сумленна. Куды вы выкідаеце перагарэлыя энергазберагальныя лямпачкі?

Калі іртуць прыбраць не атрымоўваецца (драўляная падлога, закацілася паміж шчылінамі), то давядзецца выклікаць супрацоўнікаў Міністэрства надзычайных сітуацыяў. Хаця зноў жа гэта не тэрмінова, назаўтра вы не атруціцеся, а будзеце атрымліваць сваю таксічным дозу на працягу некалькіх дзён або тыдняў. А МНС-нікі прыедуць, замераюць канцэнтрацыю пароў адмысловым прыборам і, хутчэй за ўсё, парэкамендуюць мяняць падлогу.

Ілюстрацыя: Наста Грыгор'ева