Сёння нельга паскардзіцца на нястачу прадуктаў на крамных прылаўках, таму за цяперашнім часам ежа — не толькі жыццёвая неабходнасць, але і выказванне прыхільнасці нейкай рэлігіі, сістэме каштоўнасцяў або модзе. Адна з модных сёння сістэм харчавання — сыраядзенне — яшчэ больш радыкальная, чым веганства. Яе прыхільнікі не ядуць ніякай апрацаванай ежы, а пад яе трапляе нават сыр, малако і шакалад. Сыраедам можна есці толькі сырую садавіну, гародніну і арэхі, а піць — ваду і сокі. The Village пагаварыў з чатырма былымі сыраедамі пра тое, як яны адмовіліся ад гатавання ежы, і як гэта адбілася на здароўе, і з якое прычыны потым яны ўсё ж вярнуліся да традыцыйнага харчавання.

* Рэдакцыя The Village не рэкамендуе займацца сыраядзення, калі вам не прапісаў гэта лекар.

Юлія Красюк

артыстка балета, выкладчыца харэаграфіі

стаж сыраядзення — больш за тры гады

Я з прафесіі артыстка балета, педагог-харэограф і фітнес-трэнерка. У мяне трое дзяцей: старэйшаму шэсць, блізнятам два гады. Я перайшла на сыраядзенне, калі мой муж натрапіў на вельмі цікавую кнігу Арнольда Эрэта пра бессклізістую дыету. Мы яе прачыталі, яшчэ пазнаёміліся з медыцынскімі кнігамі, і нам стала цікава паспрабаваць.

Спачатку неабходна было правесці чыстку кішачніка паводле методыкі Эрэта. Падчас чысткі трэба крышачку пагаладаць, пасядзець на адных фрэшах, папіць ваду. Недзе праз тры дні чысткі мы перайшлі на здаровую ежу, то бок садавіна, гародніна, арэхі, сокі, елі невялікімі порцыямі, але часта.

Вядома, пры пераходзе на іншую ежу адбываліся і фізіялагічныя, і псіхалагічныя крызісы: нервовасць, падвышаная раздражняльнасць, усплывалі даўнейшыя балячкі. У першы час досыць часта адбываліся зрывы, па старой звычцы хацелася з'есці які-небудзь шкодненькі ласунак. Але праз тры-чатыры месяцы адцінкі паміж зрывамі павялічыліся, і мы перайшлі ў больш стабільную стадыю: раўнавагу, суладдзе з нутраным светам. Ты адчуваеш лёгкасць у целе, хутчэй атрымліваецца вызваляцца ад думак, медытаваць, хочацца пісаць вершы.

У гэты час вельмі важна адасобіцца ад людзей і сваякоў, тых, хто ў жаху хапаецца за галаву і кажа, маўляў, гэта шкодна, што так харчавацца нельга. Дзделя поўнага балансу патрэбныя, вядома, сябры, аднадумцы, цёплы клімат, садавіна, гародніна, сонца, больш спакойнае асяроддзе. Да ўрачоў я хадзіла, аналізы былі вельмі добрыя, гемаглабін у норме, хварэць мы сталі радзей, і склізі было менш, таму што смаркі, кашаль і ўсё гэта ідзе ад назапашвання шлакаў.

Мы з мужам практыкавалі сыраедства больш за год, перад тым як я зацяжарыла, і мы паляцелі ў Тайланд. Падчас цяжарнасці я не мяняла лад жыцця. Лекары, вядома ж, былі супраць, палохалі, што без мяса і рыбы дзціцяці не хопіць бялку і вітамінаў. Але я ела арэхі, рабіла фрэші з зеляніны, прарошчвала пшаніцу, пачуваючы сябе выдатна. Я здала аналізы, і паводле сведчанняў ўсё было ў норме. Мой гінеколаг, вядома, была здзіўленая, але ўсё роўна працягвала казаць пра тое, што пазней агульная карціна можа змяніцца. Я спыніла хадзіць да лекараў, мне стала спакайней.

На больш позніх месяцах паўстала жаданне паесці нешта больш пажыўнае. Тады я стала крышачку есці супы, тварог і так пакрысе выйшла з сыраядзення. Я нарадзіла абсалютна здаровае дзіця, збыткоўнай вагі ў мяне не было, але я ўжо стала есці звычайную ежу, уключачы рыбу і мяса. Малако было прыблізна шэсць месяцаў. Вядома, магло б быць і даўжэй, але, хутчэй за ўсё, адмова ад сыраядзення прымушала мяне нервавацца, а кормячай жанчыне сапраўды нельга гэтага рабіць.

Потым мы вярнуліся дадому, і тут я ўжо не стала вяртацца да сыраядзення. Калі б мы так і жылі круглы год у цёплых краінах, то я, напэўна, працягвала б гэтае харчаванне. Але, так як у нас рэжым — паўгода ў цяплосці, паўгода ва ўмераных шыротах, — атрымліваецца, што бываюць зрывы, а гэта самае непрыемнае.

Але да гэтага часу ў нас з мужам ёсць такі рытуал — па выхадных рабіць разгрузачныя дні: есці гародніну, садавіну, піць фрэші. І дзесьці раз на тры-шэсць месяцаў мы суткі галадаем. Чысцімся, таму што ўсё роўна ў нас арганізм забруджваецца. У любым выпадку гэты від харчавання падыходзіць далёка не кожнаму чалавеку, раіць мой досвед я не маю права.

Мая (імя змененае)

акторка

стаж сыраядзення — паўтара года

Я абрала сыраядзенне, таму што захацела атрымаць больш энергіі, а не таму, што марыла пражыць сто дваццаць гадоў. У той момант было шмат працы і вучобы, часу ні на што не хапала, мне часта хацелася спаць, нястача сіл. Я стала шукаць спосаб забяспечыць сябе добрым настроем ды імпэтам.

Тады мая сяброўка, якая перайшла на сыраядзенне, дала мне прачытаць кнігу аб гэтай сістэме харчавання, і мне ўсё спадабалася. Я ўжо шэсць гадоў была вегетарыянкай, таму і фізічна, і псіхалагічна пераход спрасціўся. Паўгода я пражыла выдатна. Мне вельмі падабалася, я добра выглядала, не пераймалася валасамі, цэлюліта, скура стала бездакорная, рэльефныя мышцы. З’явіліся імпэт і жаданне нешта рабіць.

Асаблівага ўсвядомленага падыходу ў мяне не было: я ела ўсё, што сырое. То бок, калі не было часу паесці, то я проста закідваюся мандарынамі. Я не люблю гатаваць. Мы ўсе прывыклі да стандартнага набору ежы, рэстаранаў, а гэта псіхалагічна лягчэй. А тут усё так нязвыкла, трэба разлічваць, як што ўплывае на арганізм.

Неўзабаве захацелася цяжару ў жываце, і я захапілася арэхамі. Арэхі часта доўга ляжаць, чымсьці апрацоўваюцца, таму іх трэба адмочваць. Але я гэтага не рабіла, і мая пячонка стала ладзіць бунты, у нейкі момант я ўся пажаўцела.

Я здала аналізы: у мяне выявілася нізкае жалеза, паразіты, пячонка, што выжыльвалася з апошняй сілы і гарманальны збой. Мая лекар сказала, што гэта з-за недахопу амінакіслот і бялковых злучэнняў. Трэба было больш адказна падыходзіць да рацыёну, а мне не хацелася падоўгу думаць, што прыгатаваць. Я не вельмі разумела, што рабіць, таму што ўся ежа, акрамя сыраедскай, мне здавалася нясмачнай. Было адчуванне, што ўсё, што мне трэба есці, атручвае мой арганізм, з'явіўся страх таго, што я магу патлусцець.

Так і атрымалася: у нейкі момант з той худой, ідэальнай формы я прыйшла у не вельмі ідэальную. Яшчэ я ласуха і, так як доўга не ела сінтэтычнага цукру, і мяне проста панесла па ўхабе.

Потым я ўсё ўзважыла і вырашыла, што ўсе сыраеды — недарэкі і сыраядзенне — гэта адхіленне ад нормы, але пазней стала глыбей вывучаць гэтую тэму, і аказалася, што на ўсе пытанні, якія ўзнікаюць пры пераходзе на сыраядзенне, ёсць адказы. Мая лекар мне кажа, што ў практыцы яна не сустракала аргументаваных даследаванняў аб карыснасці сыраядзення, але ёсць людзі, якія займаюцца пераходам на такое харчаванне, — лекары, расчараваныя ў традыцыйнай медыцыне. Яны кажуць, што асноўнае харчаванне чалавека — гэта садавіна, але, паколькі ты прызвычаіў арганізм харчавацца ненатуральнымі для яго рэчамі, ён павінен зноў прывыкнуць да сыраедскага харчаванню. Зноў жа такіх лекараў, даследаваннях якіх можна давяраць, я не бачыла. І, вядома, як на пазіцыю «мяса есці трэба», так і на пазіцыю «мяса есці не трэба» ў інтэрнэце можна знайсці аргументаваны артыкул.

Гэтым летам мне закарцела перайсці на лёгкую ежу, але я не была да гэтага гатовая. Нармальна пражыла месяцы два, потым зразумела, што сіл стала недастаткова. У нейкі момант праз тое, што не сачыла за якасцю рацыёну, арганізм сказаў, што не ўмее здабываць сабе такім чынам энергію. Пачалася дэпрэсія проста таму, што не хапае нейкіх элементаў. Я вырашыла, што не гатовая турбавацца так моцна, лепш проста рабіць аздараўленчыя практыкі, займацца часцей спортам — гэта паскарае абмен рэчываў. І спартоўцы часцей выглядаюць лепш, чым сыраеды.

Астап

артыст

стаж сыраядзення — адзін год

Матывы для змены харчавання ва ўсіх бываюць розныя: павеў моды, новы рух або вострая фізіялагічная патрэба. У мяне апошняе. Калі я пераходзіў на сыраядзенне, я быў вельмі загружаны вучобай, канцэртамі, вядзеннем мерапрыемстваў, адчуваў хранічную стомленасць і не мог знайсці прычыну, а яна палягаа ў некантраляваным харчаванні: еў абы-што і абы-дзе.

Гэтую стомленасць заўважыла мая выкладчыца ў кансерваторыі і спытала: «Што жарэш?» Я сказаў, што, як звычайны студэнт, сілкуюся ў сталоўках-кафетэрыях. Яна прапанавала мне, вегетарыянцу, перайсці на сыраядзенне: "Паглядзі на мяне, мне 50». Выглядала яна, вядома, нашмат маладзейшай.

Я рэзка перайшоў на сыраядзенне, пачаў харчавацца сырымі гароднінай і садавінай, прычым досыць сувора, адразу стаў монасыраедам. Гэта калі за адзін засяд ты ўжываеш толькі адзін від прадукту, не змешваючы: толькі памідоры, толькі апельсіны, напрыклад. За першы месяц такога раптоўнага пераходу я моцна скінуў вагу, потым, каб крыху змякчыць гэты пераход, на працягу двух першых месяцаў зрэдчас дадаваў малочныя прадукты.

Гэта значыць я перайшоў з вегетарыянства на сыраядзенне без дадавання варанай гародніны і адчуваў сябе даволі паскудна: пачалася жорсткая чыстка, якую праводзіў арганізм, спехам пазбаўляючыся ад таксінаў. У большасці выпадкаў людзі адчуваюць сябе дрэнна праз моцную інтаксікацыю. Была млявасць, і на псіхалагічным узроўні вярэдзіла: «Ці правільна я харчуюся? Ці слушна я наагул усё раблю?».

Так дрэннае фізічнае самаадчуванне адбілася на псіхічным стане, таму паўстала думка павярнуць назад. Але сэнсу ў гэтым я ўсё ж такі не знайшоў, бо я пачаў практыкаваць сыраядзенне, каб пазбавіцца ад хранічнай стомленасці, да якой не хацелася вяртацца. І праз пару тыдняў усе прайшло, з'явілася шмат энергіі. Значна чысцейшай зрабілася галава, стала прасцей займацца штодзённымі справамі, фізічнымі практыкаваннямі, альтам і артыстычнай дзейнасцю.

У выніку ў мяне усталявалася харчаванне з чатырох відаў прадуктаў: ​​гародніна, садавіна, арэхі і мёд. Гэты перыяд доўжыўся паўгода, тады я адчуў максімальны эфект ад сыраядзення: вельмі хутка знікала лянота, калі трэба было займацца чатыры-пяць гадзін на інструменце або сыграць канцэрт. Для сябе я тлумачу гэта так: арганізм не загружаны страваваннем цяжкай ежы, і, марнуючы на ​​гэта менш сіламоцы, ён выдаткуе вызвалілася энергію на іншую дзейнасць. Яшчэ я вельмі выразна зразумеў, што пры сыраядзення лягчэй пераносіцца холад.

Але потым мне надакучыла доўга сядзець на адным відзе харчавання. У той жа час падвоіўся аб'ём працы, і давялося харчавацца абы-дзе, я пачаў есці крупы, вараную ежу, таму што да галадання яшчэ не прыстасаваўся. І так пакрысе выйшаў з сыраядзення.

Зараз бывае, што я сыраеджу па два-тры дні, але з-за святаў, дзелавых абедаў прыходзіцца прытрымлівацца такога, скажам, сацыяльна адэкватнага выгляду харчавання.

Хрысціна (імя змененае)

стаж сыраядзення — два гады

Аднойчы сяброўка пазнаёміла мяне з маладзёнам, якому на той момант было больш за 40 гадоў, але выглядаў ён як найбольш на 30. Калі яго пыталіся, у чым сакрэт, ён адказваў: у правільным харчаванні, сыраядзення і здаровым ладзе жыцця (ён займаўся ёгай). Так мы з сяброўкай вырашылі паспрабаваць сыраядзенне: праз дэтакс, ачышчэнне перайсці на новы рэжым харчавання.

Я з сям'і лекараў у трэцім пакаленні, таму разумела, што скрайнасці ў змене звыклага ладу жыцця не заўсёды могуць станоўча адбівацца, але вырашыла паэксперыментаваць. Пры гэтым я заўсёды займалася спортам, вяла здаровы лад жыцця, змалку амаль што ніколі не ела мяса — не падабаўся смак. Мне падалося, што сыраядзенне — гэта лад жыцця і харчаванне, які мне ў цэлым падыдзе, паколькі мне не вельмі падабаюцца прадукты жывёльнага паходжання. Знаёмы распавядаў, што чытаць, дзе лепш купляць прадукты, як прарошчваць збожжа. Пры гэтым у мяне добрая тэрапеўтка, яна мне давала рэкамендацыі па харчаванні, як слушна скласці комплекс мікраэлементаў, каб нічога не страціць. За тры-чатыры месяцы я перайшла з тэрмічна апрацаванай ежы на цалкам неапрацаваную: гародніну, садавіну, збожжа.

Спачатку я правярала ўсе нітратаметрам, які вымяраў колькасць нітратаў у гародніне, але наогул сыраеды вастрэй адчуваюць дамешкі, пахі, хімікаты і праз некалькі месяцаў ужо без нітратаметра могуць вызначыць, добры гэта агурок ці не. Людзі, якія займаюцца сыраядзеннем, вельмі цяжка пераносяць любыя хімічныя прэпараты, нават ад невялікіх доз алкаголю ім адразу блажэе.

Першыя чатыры-пяць месяцаў я вельмі добра пачувала сябе: хутка засынала, прачыналася, было шмат імпэту. Гэты час ачышчэння арганізма, ён дае ўстаноўку на тое, што ўсё атрымаецца, што ўсё будзе выдатна і выдатна. Скура ачысцілася, валасы сталі расці хутчэй. Магчыма, гэта супала з тым, што тыя два месяцы я правяла за мяжой, дзе было шмат мясцовай садавіны.

Першыя дрэнныя прыкметы з'явіліся недзе праз год. У лістападзе сезонныя летнія запасы канчаюцца, і да нас прыходзіць велізарная колькасць прадуктаў з-за мяжы з невядомым складам, якія немавед дзе і як захоўваюцца. Я стала пачувацца вельмі дрэнна, не ставала змогі на працу. На трэніроўцы я не магла рабіць элементарнага комплекса практыкаванняў, з'явілася дыхавіца да страты прытомнасці. Не кажучы ўжо пра бег пяць-сем разоў на тыдзень, да якога я прывыкла. Тады я ўпершыню вырашыла звярнуцца да лекараў, зрабіла агульны аналіз крыві і гармонаў, УЗІ жыццёва важных органаў. Вынікі былі не вельмі добрыя — гемаглабін і кальцый паніжаныя, хоць я ела брокалі і кунжут, у якіх у тэорыі кальцыя больш, чым у малочных прадуктах.

Падчас сыраядзення ў мяне прапаў менструальны цыкл цалкам, пагоршыўся стан валасоў, пазногцяў, скуры. Валасы сталі ломкія, выглядалі бляклымі, выпадзення чакаць я ўжо не стала.

Я зразумела, што пара пакрысе вяртацца да нармальнага харчавання. Але выйсці з сыраядзення цяжэй, чым увайсці ў яго, таму што стрававальная сістэма ўжо перабудавалася — калі ты зноў пачынаеш ўжываць тэрмічнаму апрацаваныя прадукты, гэта адбіваецца на агульным стане. Аднаўленне пасля сыраядзення у мяне заняло каля трох гадоў, я паступова ўводзіла ў рацыён простую вараную ежу.

Калі сыраядзеннем пачне займацца блізкі для мяне чалавек, то я магу распавесці сваю гісторыю, перасцерагчы ад нейкіх рэчаў. Калі я разумею, што чалавек настроены рашуча, то я даю парады і рэкамендацыі, як прарошчваць збожжа, дзе варта купляць садавіну, гародніну, арэхі, каб мінімізаваць выдаткі і сачыць за тым, што ты ясі.

Наогул я хацела б перасцерагчы людзей, якія не ўмеюць чытаць медыцынскія крыніцы і пераходзяць на сыраядзенне, каб схуднець. На сыраядзенні схуднець, вядома, можна, але людзі з залішняй вагой, якія перайшлі на гэтую сістэму, пакутуюць ад моцнай інтаксікацыі. Гэта пытанне сур'ёзнага медыцынскага назірання, таму што ўсе дэтакс-праграмы еўрапейскіх цэнтраў таксама гурнтуюцца на чыстцы арганізма, але адбываецца пад даглядам лекараў. Калі ж мэта — чыстка арганізма, дык можна, але цягам некалькіх летніх месяцаў.

Тэкст: Даша Кракадзілава

Вокладка: kobeza — stock.adobe.com