Рэакцыя«Дьявольский парадокс»: Беларусы высказываются о Дне Воли, который для них в этот раз особенный
«Это центр города, и было довольно стремно»

Парадокс Дня Воли в 2021 году в том, что физически беларусы сейчас несвободны как никогда — тысячи сидят в тюрьме ни за что, а остальных режим прессует во всю мощь — но при этом многие ощущают себя по-особенному свободными и в этот день смотрят с улыбкой на конвульсии режима. The Village Беларусь собрал честные, точные и местами вдохновляющие высказывания беларусов о Дне Воли.
«Сегодня в девять утра президент сказал/а бы речь, а соседние президенты прилетели бы еще вчера»
— Вот казалось бы — в этот день 103 года назад
в Минске была провозглашена независимость Беларуси.
если бы этим миром управляли только законы логики,
то сегодня был бы выходной день
с парадом.
В девять утра президент сказал/а бы речь о том,
как мудрые отцы-основатели республики
свято верили в ее светлое завтра.
Соседние президенты прилетели бы ещё вчера
и тоже чего-нибудь сказали про свободу,
демократию и процветание.
поэт или поэтесса прочитала бы стих о стране и ее народе.
Какой-нибудь особо заслуженный профессор
показал бы самый первый вариант конституции страны и самый первый словарь
государственного языка.
потом хором спели бы гимн,
потом прошли бы красивые военные с аксельбантами. вечером был бы салют.
Питейные заведения работали бы всю ночь;
то есть, всё было бы как у всех
в этой части Европы.
По трафарету, ожидаемо и даже скучно.
асоциальные подростки ныли бы в мессенджерах,
что когда уже отменят эти локдауны,
чтобы можно было на лоукостах летать в Дублин,
Осло и Порту.
Однако.
Миром управляют не только законы логики.
Иногда миром управляет не пойми что.
В соответствии с принципами не пойми что,
сегодня за празднование провозглашения независимости будут задерживать.
Но нужно понимать, что не пойми что — это именно
не пойми что: случайное отклонение.
Всякое не пойми что стремится к нигде,
чтобы стать там ничем.
Если сегодня не пойми что не в нигде,
то завтра неизбежно там будет, потому что это логично.
«Ўсё задаюць пытанне „калі?“ адзін аднаму, але любы адказа на яго будзе хлусня»

— Не ведаю, які можа быць настрой ў такі дзень, акрамя змрочнага.
Дзень волі, так, і?
Дзясяткі забітых,
Сотні ў турмах,
Тысячы збітых,
Дзясяткі беларусаў пазбаўлены волі займацца сваёй прафесіяй.
Сотні беларусаў ў турмах ў дзень волі. Яны ня могуць выісці на волю.
Тысячы беларусаў ў дзень волі ня могуць вярнуцца ў краіну, каб ня быць арыштаванымі.
Другія тысячы перасталі бачыць будучыню ў сваёй краіне, вучаць іншыя мовы, вывучаюць новыя прафесіі ды рыхтуюцца з’ехаць.
Трэція баяцца нават не выйсці з дома, баяцца нават націснуць ананімную кропку.
Так, гэта наша бяда,
Але што рабіць? Хавацца ў бульбу ды паміраць? Ці ісці далей? Чакаць адкульсці дапамогі?
Самая частае пытанне, якое я чую апошнія дні — гэта «калі гэта закончыцца».
Беларусы замежжа глядзяць з надзеяй на беларусаў на радзіме і спадзяюцца што тыя вырашаць пытанне.
Беларусы ў краіне пішуць беларусам звонку і пытаюцца, калі тыя даб’юцца пераменаў шляхам дыпламатыі, міжнароднага права, ды перамоваў.
Ўсё задаюць яго адзін аднаму, але любы адказа на яго будзе хлусня.
Бо калі ты даеш на пытанне «калі» — па-першае, ты ванга? Чаму тады ў цябе біткоіну на мільярд няма? Па другое, ты нібыта кажаш чалавеку, што нічога ня трэба рабіць, трэба толькі пачакаць адпаведнага тэрміну. І гэта памылка.
Адказ на пытанне калі.
Калі:
Калі неабходная, ды дастатковая частка беларусаў скажа «колькі б не спатрэбілася, я буду ўкладваць свае сілы і час і жыццё, на тое, каб гэта адбылося хутчэй».
Калі неабходная, ды дастатковая частка беларусаў перастане чакаць дапамогу звонку і возьме адказнасць за тое, што адбываецца ў краіне на сябе асабіста і скажа нешта накшталт:
«я выдаткую на гэта столькі нэрваў, сіл, грошаў, часу, жыцця, колькі спатрэбіцца. І няважна, ці то будзе 2 гадзіны, ці 2 месяцы, ці 2 гады. Столькі сколькі спатрэбіцца».
Whatever it takes.
2 гадзіны пад катаваннямі цяжэй, чым 2 месяцы ў эміграцыі. Гаворка не пра час, а пра тое, што людзі гатовы паставіць на кон дзеля сваёй волі.
Чым больш людзей на пытанне «калі» адкажа «столькі, колькі спатрэбіцца», тым хутчэй гэта адбудзецца.
Жадаю нам ўсім ў гэты дзень зрабіць крок на волю.
«Заблытай іхныя ногі, калі яны бягуць кагосьці арыштоўваць»
— Ісус Хрыстос, у гэты Сьвяточны дзень абарані кожнага партызана і асабліва кожную партызанку, якія ўздымаюць Твой сьцяг! Заступіся за кожнага змагара і асабліва за кожную змагарку, якія ахвяруюць сабою дзеля Праўды! Напоўні сёньня радасьцяй і вераю кожнае сэрца, якое прагне справядлівасьці і свабоды!
Ісус Хрыстос, завяжы сёньня пашчы шакалам у балаклавах; забяры ўсялякі мір і супакой у дзяцей цемры; разбуры ўсялякую апору і раду акупантаў! Заблытай іхныя ногі, калі яны бягуць кагосьці арыштоўваць; няхай анямеюць іхныя рукі, калі яны кагосьці б’юць; няхай адзервянее нутро іхнае, калі яны зьдзекуюцца над дочкамі Тваімі і сынамі!
Тата Нябёсны, у імя нявіннай крыві Сына Твайго, пачуй сёньня стогны нявінных вязьняў; суцеш іх Сваёй любою і нагадай ім пра той дзень, калі здабыча тырана будзе вызвалена! У Дзень Волі няхай узыдзе над Беларусяй Сонца Праўды Тваёй і ацаленьне ў праменьні Ягоным! Амэн!
«Это центр города, и было довольно стремно»

— С Днём Воли!
И в честь этого чудесного дня расскажу историю флага на фото. Это был далекий 2010 год. Мы решили вывесить бело-красно-белый флаг на Площади Победы. Двое парней полезли на крышу, а я осталась внизу, чтобы все это дело сфоткать.
Флаг был габаритный, увесистый, и более всего я боялась, чтобы вслед за флагом с покатой крыши вниз не посыпались ребятки. Спустя минут 5 я увидела, что флаг благополучно разместился. Ура!
Я начала все быстро фоткать. Это центр города, и было довольно стремно, учитывая, что тогда многие люди были совсем других взглядов.
Сделав фотки, я развернулась в спешке уходить. И тут на меня со стороны Парка Горького бежит мужик во всем черном и что-то кричит. В тот момент у меня все, что могло, опустилось в пятки. Мысленно я уже подготовилась к неприятному общению. Но тут, по мере приближения тела, я начинаю узнавать в этом мужике одного из парней, который вывешивал флаг. Он бежал навстречу и кричал: ну как, ну как? В тот момент меня переполнил восторг и желание немного его придушить.
Тогда я поняла, что мне пора воспользоваться очками. Но купила я их только спустя 10 лет. Примерно спустя столько же лет большинству людей удалось разглядеть и принять наш настоящий флаг, объединиться и стать нацией. И это здорово!
И как бы сейчас тяжело не было, помните, мы делаем историю!
«Паветра нам спатрэбіцца для спраў зусім іншага гатунку. Інакш быць не можа. Я веру ў чалавека»
— Са святам, беларусы!
103 гады таму была абвешчана Беларуская Народная Рэспубліка.
Першая асэнсаваная спроба «людзьмі звацца» — як юрыдычна, так і практычна.
Усё наступнае стагоддзе і па сённяшні дзень гэты запыт перманентна самаактуалізуецца.
Я не ведаю, калі мы дойдзем да патрэбнай кропкі і ці павінна яна ўвогуле быць, гэтая кропка, у такой складанай справе. Бо кола заўсёды павінна рухацца. Але ў чым я дакладна ўпэнены — прыйдзе час, калі паветра ў грудзях будзе патрэбнае нам не дзеля таго, каб нагадваць сабе і камусьці з чорнай вежы пра базавыя чалавечыя каштоўнасці. Яно, паветра, нам спатрэбіцца для спраў зусім іншага гатунку. Інакш быць не можа. Я веру ў чалавека.
І так, усё нездарма.
«Ёсць нейкі д’ябальскі парадокс у тым, што Дзень Волі ты сустракаеш за кратамі»

— Сямейная свята.
Вось пра што падумалася сёння, на Дзень Волі.
Як ні намагалася камуністычная прапаганда, дзяржаўныя савецкія святы так і не сталіся сямейнымі. Акром Дня перамогі, пакуль шчэ жывыя былі сапраўдныя ветэраны, а перамога над нацызмам не ператварылася ў складнік прапагандысцкай хлусні і маніпуляцый.
Не сумняваюся, што Дзень Волі, каторы ўжо шмат для каго даўно стаўся сямейным святам, будзе і святам дзяржаўным. Бо тое, што народжана ў сэрцы, не можа не стацца часткай народнай свядомасці і адным з апірышчаў Дзяржавы ў адрозненне ад часовых рэжымаў.
У нашай сям'і Дзень Волі стаўся сямейным святам дзякуючы Кацярыне — ад яе стрыму на Дзень Волі 25 сакавіка 2017 года (на здымку) да сёння, калі не ведаеш, ці атрымае яна дасланае віншаванне:
«Дарагая наша, любімая, надзея наша, гонар наш, наш непазбыўны боль!
Ёсць нейкі д’ябальскі парадокс у тым, што Дзень Волі, найсвяцейшае свята беларусаў, у каторым злучыліся векавечныя мары аб незалежнасці і волі з рэкамі пралітай за іх крыві, ты сустракаеш за кратамі.
Парадокс і няўмольны доказ таго, што ніякімі кратамі не спыніць цябе ва ўсведамленні, што ў прафесіі, каторую ты абрала, у мужнасці, з каторай сустрэла цяжкое выпрабаванне, робіш, як сама напісала ў першым з-за кратаў лісце, «гістарычна важную справу». Ва ўсведамленні, што «ісці свой шлях разам са сваім народам — лёгка, ганарова і цікава!»
Перамогі табе на гэтым шляху разам з народам!
З Днём Волі, дарагая!
І да сустрэчы на волі!
Жыве Беларусь!
Твае матуля Юля, тата Андрэй, бабуля Аля і дзядуля Сяргей».
«Дзесьці там зверху ўсміхаецца Абдзіраловіч»
— А ці чыталі вы агулам гэты тэкст?
Трэцяя Ўстаўная Грамата, прынятая 25 сакавіка 1918 года — яскравы дакументы сваёй эпохі, бурапеннай пяцігодкі 1917-1922 гадоў.
Няроўная беларуская мова, вельмі публіцыстычны стыль з узгадваннямі розных крыўдаў ад усіх на свеце, у канцы недарэчнае запрашэнне добрым народам дапамагчы ў адстойванні незалежнасці беларусаў.
Калі прыгледзіцца, то досыць слабы тэкст. Яно і зразумела. Рада спрачалася ўсю ноч да хрытапы. Прымаць рашэнне аб незалежнасці было вельмі страшна і безперспектыўна. Канчатковую версію пісалі, напэўна, у апошні момант, у пракураным пакоі, церучы чырвоныя вочы.
У гэтым тэксце ёсць неверагодная нахабнасць самой заявы (Незалежнасць для беларусаў?!) і ў той жа час адчуваецца нясмеласць, нерашучасць тых, хто фармаваў дакумент. Аўтары разумелі, што абвяшчаюць волю народу, які не гатовы быў яе тады ўзяць.
Падаецца, што вось гэтая дзіўная сумесь рашучасці і нясмеласці ў розных прапорцыях, вяла беларусаў да сапраўднай незалежнасці наступныя 100 год. І нават у палітычнай кампаніі 2020 года яна адчуваецца.
Дзесьці там зверху ўсміхаецца Абдзіраловіч.
Усіх са святам!

Обложка: Павел Кричко